ГА «Беларуская асацыяцыя журналістаў»

Як вынікае з пратакола, які даслалі 17 мая гродзенскаму журналісту Андрэю Мялешку, адміністратыўную справу паводле ч.2 арт. 22.9 супраць яго завялі на падставе паказанняў мясцовых лекараў. Яны ладзілі ў Гродне акцыю “За здаровае сэрца”, а інфармацыя пра гэтую падзею з’явілася на сайце “Беларускага Радыё Рацыя”.

У. Мялешка. Фота з Facebook

– Пасля публікацыі, як вынікае з пратаколу, супрацоўнікі міліцыі апыталі лекараў і склалі супраць мяне пратакол, – распавёў прэс-службе ГА “БАЖ” Андрэй Мялешка. – Медыкі ў ім пазначаныя як сведкі, якія распавялі, што менавіта я гутарыў з імі.

У красавіку яшчэ аднаго гродзенскага сябра ГА “БАЖ” Алеся Дзянісава аштрафавалі на 4,5 млн. рублёў за "незаконны выраб і распаўсюд прадукцыі СМІ” на падставе сведчання галоўнага рэжысёра Гродзенскага абласнога тэатра лялек.

А. Дзянісаў. Фота t-styl.info

Той паказаў, што Дзянісаў браў у яго інтэрв’ю для сюжэту пра тэатральную пастаноўку, які пазней выйшаў у эфіры “Белсата”.

– Лічу, што насамрэч у гэтай справе ногі растуць з гродзенскага КДБ і пракуратуры, якія пасля вынясення папярэджання апошнім часам пільна адсочваюць працу гарадзенскіх журналістаў, – кажа Андрэй Мялешка. –  Складваецца ўражанне, што перад кімсьці проста паставілі задачу як мага больш “насаліць” незалежным журналістам. Даходзіць нават да таго, што супрацоўнікі спецслужбаў загадваюць розным установам наогул не кантактаваць з намі.

Гродзенскі праваабаронца і сябра ГА “БАЖ” Уладзімір Хільмановіч мяркуе, што мэтанакіраваныя рэпрэсіі ў гэтым рэгіёне звязаныя з яго геаграфічным становішчам.

У. Хільмановіч. Фота spring96.org

– Мы мяжуем з краінамі Еўразвязу: Літвой і Польшчай, а зараз ідэалогія дзяржавы дайшла да халоднай вайны з Захадам. І таму ідзе жорсткая паслядоўная зачыстка, наступ на журналістаў. Я мяркую, што існуе цэлы аддзел, які па сутнасці толькі і займаецца адсочваннем медыйнай прасторы, адсочваннем эфіру “Белсата” і “Беларускага Радыё Рацыя”, бо яны застаюцца аднымі з нешматлікіх трансгранічных незалежных крыніц інфармацыі, праз якія нашы жыхары могуць атрымліваць праўдзівую інфармацыю. І таму пастаўлена задача – зменшыць уплыў гэтых медыяў, звесці працу журналістаў да мінімуму, не даць ім збіраць і распаўсюджваць інфармацыю.

Праваабаронца, якога самога нядаўна аштрафавалі за “пікетаванне” на падставе размешчаных у інтэрнэце фотаздымкаў, прагназуе пагаршэнне сітуацыі ў найбліжэйшай будучыні.

– Прайшла хваля папярэджанняў, цяпер ідзе хваля адміністратыўных працэсаў. Чаго чакаць заўтра – можна ўявіць зыходзячы з гэтай логікі. Не выключаю, што і больш жорсткі ціск пачнецца і пасля Чэмпіянату свету, і ў звязку з прэзідэнцкімі выбарамі, і ў звязку з падзеямі вакол Украіны. Мы вельмі залежым зараз ад знешнепалітычнага фактару, ад таго, як будзе развівацца сітуацыя ва Украіне з Расіяй. Як гэта ні парадаксальна, у які б бок там падзеі ні разгортваліся, для нас усё роўна будзе толькі горш. Прынамсі, у бліжэйшай перспектыве.

Журналістам у гэтых варунках неверагодна цяжка, лічыць Уладзімір Хільмановіч. Прававыя механізмы не дзейнічаюць як належыць, і не кожны можа пахваліцца такой цвёрдасцю характару, як Андрэй Пачобут: 

– Безумоўна, часам можа дапамагчы наша журналісцкая салідарнасць, праявы асабістай мужнасці. Хоць я кажу – не кожны журналіст здольны на такую мужнасць, і гэта можна па-чалавечы зразумець. Таму я не выключаю, што нехта ўвогуле спыніць займацца журналістыкай, нехта з’едзе, а нехта будзе служыць прафесіі да апошняга і, магчыма, будзе рэпрэсаваны...

Між тым, журналісты, якія застаюцца ў прафесіі, настроеныя не так песімістычна.   

– Што тычыцца мяне асабіста, то я ўжо не першы раз сутыкаюся з рознымі перашкодамі ў працы, таму маю пэўную загартоўку, – кажа Андрэй Мялешка. – Хоць, безумоўна, складанне пратаколаў і адміністратыўны ціск усё ж крыху псуе настрой. Асабліва гэта адбіваецца на сям’і.

– Час ад часу “трапляеш” на нейкую параною, адчуваеш сябе няўтульна, – прызнаецца Алесь Дзянісаў.  – Але я навучыўся ў апошнія гады спакойна да ўсяго ставіцца. Канешне, гэта ненармальна – калі звычайны чалавек, які не парушае Канстытуцыю, нікога не забівае, не рабуе і гэтак далей, становіцца “ворагам дзяржавы”... Але як журналіст я ўжо спакойна стаўлюся да таго, што праслухоўваюць тэлефоны, што сочаць, што здымаюць на нейкую відэакамеру падчас выканання прафесійных абавязкаў... Галоўнае – разумець, што і для чаго ты робіш.